Συνεργατική εικαστική Εγκατάσταση των Γιώργου Πανταζή - Χάρη Κοντοσφύρη στην Γκαλερί Λόλα Νικολάου, Θεσσαλονίκη πρώτη προσέγγιση τεκμηρίωσης / Στήσιμο της έκθεσης ΝΕΑ ΙΣΗΜΕΡΙΑ / Φωτογράφιση Θανάσης Μπλιούμης

Η εικαστική σύνθεση του κόσμου ως αναθεωρητική βία

Ο εξαγνισμός του κόσμου τούτου
Ο θεατής που θα πλησιάσει απροετοίμαστος η με βιαστικό βλέμμα την ΝΕΑ ΙΣΗΜΕΡΙΑ θα διαπιστώσει ότι το ανοίκειο υπερτερεί του οικείου και το παράξενο και εντυπωσιακό δεν επαρκεί. Τα εξυπακουόμενα , τα συμφραζόμενα και οι συνδηλώσεις γύρω από το τίτλο είναι η προκάλυψη για την εικαστική ιχνηλάτιση που προτείνετε αποκαλυπτικά και βεβαρημένα μέσα από την συνεργατικότητα του Γιώργου Πανταζή και του Χαρη Κοντοσφύρη .

Το συνεργατικό έργο ΝΕΑ ΙΣΗΜΕΡΙΑ ισχυρίζεστε ότι είναι εκείνη η περιοχή του βλέμματος που δεν σε κοιτάει και προτείνετε ως κριτική παραθέαση. Η αμφίκοπη κρίση των εικαστικών μέσα από την ίδια την απορροή του έργου πάνω σε ρομαντικά πρότυπα εννοούνται ως επανάληψη της μάταιης προσπάθειας το αποδοθεί το δημιούργημα στον δημιουργό, να ταυτιστεί ο κόσμος με το σύμπαν.Σημειώνετε εδώ ότι η Δυτική συνθήκη της οπτικής κατασκευής των έργων στά έργα τέχνης είναι παρά-θετικά ενώ στην βυζαντινή παράδοση είναι επί-θετική .
Η θέαση του έργου αρχίζει με το στιγμιότυπο της καταστροφής του τοτεμικά κυβόσχημου αναθήματος λουλουδιών ζωγραφισμένου από το Γιώργο Πανταζή που έχουν μόλις πέσει και μια αγέλη τσιμεντένιων εμψυχωμένων σκύλων τα περιεργάζεται. Το φαινόμενο είναι τόσο έντονο που έχει αναδυθεί σε ορίζοντα ένα κουρνιαχτό από κομμένα προθυσιασμένα λουλούδια, ένα φαινόμενο κοσμικό και ταυτόχρονα υπερεαλιστικό γεμάτο αντιφατικούς τροπισμούς.Σχηματίζετε ένας λουλουδένιος ορίζοντας σε ανισοϋψή συνθήκη στην περίμετρο της κάτοψης του εκθεσιακού χώρου βοηθώντας στην συστολή και διαστολή του τοπίου που εξελίσσετε η εγκατάσταση. Φαντάζει όλο σαν μια λιτανεία του έσχατου και του κωμικού.Τα ανέμελα σκυλιά εξανρθρωπισμένα χαίρονται την απατηλότητα της καταστροφής,το εφήμερο του σταθερού, την εξάρθρωση του παλιού κάθετου βωμού,του θυσιαστηρίου τόσων λουλουδιών για την αγάπη και τον θάνατο.(Ο Α. Βαλαωρίτης) «Προς την υπό λαίλαπος δεινής κρημνισθείσαν στήλην... » βωμού ανθέων προς την κατεύθυνση της εισόδου των θεατών οι κύνες έχουν αρχίσει ένα παιχνίδι με τους κύβους.Πως αρχίζει άραγε ένα παιχνίδι; με μια καταστροφή; με μια δημιουργική καταστροφή; Το παιχνίδι είναι η δημιουργική πράξη ή η καταστροφή; Φτιάχνω ή ξαναφτιάχνω; Ποιώ ή δημιουργώ;

Ο θεατής θα παρεμποδιστεί στην είσοδο του από την αγέλη των τσιμεντένιων σκύλων όπου ο ένας τον εντοπίζει (συνθήκη βλέπω σημαίνει βλέπομαι)και ο εισερχόμενος προσεκτικά εισδύει στην αγέλη και γίνεται συμμέτοχος στην ζωγραφική υπερτοπικότητα που μόλις έχει εξελιχθεί με τον καταποντισμό του βωμού. Το ασύλληπτο γεγονός της ποιητικής δημιουργίας κατά την οποία αναπαριστάται το δράμα της πτώσης και η συνειδητοποίηση του μεγέθους του ανεξέλεγκτου στον άμετρο κόσμο της αυθεντικής δημιουργικότητας λειτουργεί φρακτικά , υποβαθμιστικά , μειωτικά και σαν παράδειγμα μιας μοναδικής ήττας του παρόντος από το παρελθόν. Η χρήση του βωμού ως χώρος τελετής καταργείτε.Η θυσία τόσων λουλουδιών αποτελεί ηρωικό παρελθόν, ένα έκπτωτο μνημείο της θλιβερής συντριβής των επιθυμιών που αποδεκάτιζε μυριάδες λουλούδια για την έκφραση μεταξύ των όντων.

Οι εικαστικοί περιθωριοποιούν τους ίδιους μέσα από την συνεργατικότητα τους και μεταθέτουν το βάρος από την ατομική και βιογραφική ιδιαιτερότητα στο ίδιο το έργο ως άθλο ποιητικότητας αλληλεξάρτησης και σύμπραξης. Εδώ εμφανίζετε άλλη μια ιδιαιτερότητα όπου εικαστική δράση και καλαισθητικές διακρίσεις στην υποκείμενη αναπαράσταση του εγώ θα δημιουργήσουν υποχρεωτικά σχέσεις μεταξύ των υποκειμένων.Η ιστορία των τεχνών στο σύνολο της προσωποποιείται σε τέτοιο βαθμό πού ο νέος δημιουργός αμύνεται στην διαρκή απειλή του ευνουχισμού ως απώλεια της δημιουργικότητας.

 Αντίθετα σε αυτή την σύμπραξη ο αλληγορικά πρόγονος προσφέρει όλους τους πρόδρομους του στο επίγονο νέο δημιουργό. Η ισχυροποίηση του ίδιου του έργου ΝΕΑ ΙΣΗΜΕΡΙΑ από τους δύο καλλιτέχνες όπου αντιμετωπίζουν από κοινού την ειρωνεία της πτώσης του βωμού αντιτιθέμενοι στον μαρασμό των ανεπικονίαστων ανθών, την παραμυθία μιας αγέλης σκύλων, μήπως λύκων, μήπως ανθρώπων; σαν παραθλάσεις και παραμορφώσεις όντων που αλληλοχωνεύονται για την αυθυπαρξία τους. 

 Η έμφαση στις ενδοποιητικές και διυποκειμενικές σχέσεις υποβιβάζονται σε υφολογικές ομοιοτροπίες και θεματικές συγγένειες: Το χρωματικό ανάπτυγμα των σπαραγμένων λουλουδιών και η εξουδετερωμένη γκρίζα σκληρότητα των εμψυχωμένων σκυλιών στον κοπρισμένο χώρο ως χώρος αποχωρητηρίου ενδυναμώνει το ανοίκειο.

 Ο ναρκισσισμός των ανθέων, η μετατροπή του αθέατου σε θεατό  το πέρασμα της θυσίας στην αμφιλεγόμενη σωτηρία, η σχέση ανάμεσα στο οπτικό και το πραγματικό, η συνεχείς διαίρεση της ανασκευής, η μετανάστευση των ονείρων, το εφήμερο του ανεξίτηλου,και η αλμυρή γεύση της ομορφιάς συγκροτούν την ΝΕΑ ΙΣΗΜΕΡΙΑ. Το εικαστικό φαινόμενο της Ισημερίας ως χώρισμα και διαίρεση ανάμεσα σε δύο τόπους, την καθιστά αυτόματα ενεστώτα σημείο που δεσπόζει και γίνεται το βασικό χαρακτηριστικό της δημιουργίας. Σαν μια αρχαία βυζαντινή κλίμακα που αν παρέμβεις έστω και ελάχιστα στον ενεστώτα φθόγγο που χωρίζει στην μέση όλη την κλίμακα αλλάζει όλο το άκουσμα και τα μόρια ανάμεσα στις αποστάσεις των φθόγγων με αποτέλεσμα να δημιουργείτε αυτόματα μια ακουστική εξαίρεση με σκοπό την δημιουργία πολλαπλών νέων ακουστικών δρόμων χωρίς αυτοί να αποτελούν μέρος ενός κανόνα. Έτσι αν αποδεχθούμε την εξαίρεση στον κανόνα αποδεχόμαστε και την ίδια την ροή της ζωής. Αποδεχόμαστε πως η δημιουργικότητα είναι ζωντανή και δεν είναι κάτι ξερό που έχει μείνει προσκολλημένο σε μια θέση και μια οπτική.

Επιπλέον στο σκηνικό της νέας Ισημερία το λουλούδι είναι λουλούδι και το σκυλί είναι σκυλί. Δεν συμβολίζει τίποτα παρά μόνο αυτό που είναι ως απάντηση σε έναν κόσμο και μια εποχή όπου θέλει να μην αποδεχόμαστε το είναι μας και να θέλουμε πάντα να λέμε κάτι παραπάνω , για να δείχνουμε ότι παλεύουμε να αλλάξει αυτός ο κόσμος χωρίς να ξέρουμε ότι ο κόσμος και η φύση δεν έχει ανάγκη να αλλάξει, αλλά εμείς πρέπει να αλλάξουμε για χάρη της.





Έτσι το μόνο σύμβολο είναι ο ίδιος ο θεατής ο οποίος βλέπει και βλέπεται από ταπεινές οπτικές αναπαραστάσεις που με ειλικρίνεια ζητάνε από τον θεατή να δει μέσα από το τίποτα τα πάντα.

Και αν τελικά δει θα καταλάβει πως το καθετί περιθωριακό, εφήμερο, ξένο και κοινωνικά μη αποδεκτό μπορεί να αποτελέσει βασικό ζήτημα δημιουργικότητας Γιατί η φύση και ο κόσμος είναι αυτό που είναι, μια τοπική και υπερτοπική εξαίρεση.


 Αυτός ο ενοφθαλμισμός της μεταφυσικής εξαίρεσης στην ποιητική αισθητική λειτουργεί αναθεωρητικά , το νόημα απωθείται σε εκεινες τις συνθήκες του έργου που σχετικοποιούνται οι νοηματικές αντιστοιχίες και μεταβάλουν κάθε περιεχόμενο σε αποτέλεσμα σχέσεων και όχι απεικονίσεων η σημάνσεων. Αυτές οι σχέσεις είναι ερμηνευτικές. Ερμηνεία είναι ο τρόπος να διεκδικήσω την οικειοποίηση με κάτι ξένο που πάντα θεωρούσα δικό μου.Επίσης υπάρχει ένα ανυπέρβλητο στρίμωγμα της σκέψης γιατί επιστημολογικά εμπόδια και η πίστη σε ένα αισθητικό γνωστικισμό που ενώ αναζητεί το νόημα στις σχέσεις εντούτοις έχει αγκυροβολήσει σε κάποιο μυστικό ανώνυμο Νόημα της δημιουργίας (Υπερβατικής και καλλιτεχνικής) δηλαδή έναν αισθητικό σολιψισμό, αναγκάζουν τα αμφιλεγόμενα ζητήματα της ενδοεικονικότητας , της ερμηνείας και του κανόνα με έμφαση στην εξαίρεση να λειτουργούν ως αμυντικές εκλογικεύσεις: οι εικόνες δεν έχουν νόημα παρά μόνο σε σχέση με άλλες εικόνες και ότι το εικαστικό νόημα απορρέει μόνο από την ερμηνεία των  εικόνων.



Όμως αποτελεί απόφθεγμα ότι "Η ζωγραφική αρχίζει πάντα όταν κάποιος που πρόκειται να γίνει Ζωγράφος αντικρίζει μια ζωγραφιά"!Το νόημα είναι αποτέλεσμα της διαλεκτικής σχέσεις μεταξύ εικαστικών πραγματικοτήτων και θεατών. Συνεπώς το νόημα μιας εικόνας δεν είναι μια άλλη εικόνα αλλά μια άλλη εικόνα καθ' αυτή, δηλαδή η διαφορετικότητα αυτής της  εικόνας. Είναι η απροσδιοριστία αυτής της διαφορετικότητας τόσο αντιφατική που αυτή η αντίφαση αξίζει να μεταμορφωθεί σε παραπαίουσα ταυτότητα. Μια αναφορική πλευρά όπου δεν αφήνει την εικόνα να γίνει απλώς εικόνα με την αναφορική πλευρά να είναι κρυμμένη και έμμεση ώστε να πετυχαίνουμε αναθεώρηση με προσδοκίες αγωνίας υπό την φροϊδική έννοια των "αγωνιωδών προσδοκιών""Με τα νούφαρα ο Μονέ έφτασε στα σύνορα της Αφαίρεσης.Αυτό το τολμηρό βήμα προκάλεσε στον Καντίνσκυ αρχικά έκπληξη, στη συνέχεια θαυμασμό και βρήκε τους τελευταίους μιμητές μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, στη δεύτερη γενιά των ζωγράφων της λυρικής Αφαίρεσης" ( Ζωρζ Πεγέ, Η ζωγραφική στο 19ο αιώνα εκδόσεις Νεφέλη, 1984)

Πανταζής Γιώργος - Χάρης Κοντοσφύρης


Ευχαριστούμε θερμά τους  Δημήτρη Ανδρεοσόπουλο,Χριστίνα Καλομενίδου , Θανάση Μπλιούμη , Αγάπη Ματζιώρη, Μαριτάσα Τσιμπλάκη, Γιάννη Γουρζουλίδη, Γιάννη και Αγησίλαο Ρόμπολα, Μαρία Κωνσταντινοπούλου, Κατερίνα Καρούλια, Νικολέτα Τσαντίκη Ειρήνη Πουλιάση και Φωτεινή Δαλκαβούκη



 Έπεται συνέχεια!