Παρασκευή 30 Δεκεμβρίου 2011

Το σκουπίδι ως μετακείμενο





Το σκουπίδι ως μετακείμενο

Μια πλαστική σακούλα ξεβρασμένη από το κύμα στην παράλια, αποτελεί ένα κείμενο. Με την έννοια που αποκτά το κείμενο όταν πια ξεφεύγει από τον γραπτό λόγο και αυτονομεί ένα αντικείμενο, ένα σύνολο, ένα σύμβολο να αφηγηθεί μια ιστορία. Και ως τέτοιο, έχει να αφηγηθεί κάτι. Είναι πλέον γνωστό και αποδειγμένο ότι ο παρατηρητής επηρεάζει το γεγονός, έτσι ο κάθε περαστικός θα διαβάσει διαφορετικά αυτό το κείμενο. Προσωπικά, νοιώθω ότι πάνω σε αυτή την σακούλα αναγράφετε η ιστορία όλου του σύμπαντος. Από την πρώτη μεγάλη έκρηξη και τον σχηματισμό των οργανικών ενώσεων , ως την εμφάνιση του άνθρωπο στην Γη και την κρίση ταυτότητας, την αμφιβολία και τον φόβο του που τον διχάζουν σε κάθε βήμα που πάει να κάνει προς τα μπρος.
Εμείς τώρα ως καλλιτέχνες, πήραμε το κείμενο αυτό και με μια απλή μετατροπή δημιουργήσαμε μια γλυπτική σύνθεση η οποία καθιστά την σακούλα ή οποιοδήποτε άλλο σκουπίδι χρησιμοποιήθηκε, ως αφηγητές ενός άλλου κειμένου, λίγο διαφορετικό από το προηγούμενο. Ένα κείμενο όπου εισέρχονται έννοιες καινούριες, που όμως και εδώ, πάλι είναι ο καθένας αρμόδιος να διαβάσει και να επηρεάσει με τον δικό του διαφορετικό τρόπο.
Δεν το κάναμε για να ευαισθητοποιήσουμε κάποιον ‘’υπεύθυνο πολίτη’’ σε θέματα ανακύκλωσης. Προσωπικά φοβάμαι τους ‘’ευαισθητοποιημένους πολίτες’’ γιατί τις περισσότερες φορές είναι αυτοί που ταΐζουν όλα τα αδέσποτα της γειτονιάς, αλλά αλλάζουν δρόμο ώστε να μην διασταυρωθούν με κάποιο ‘’περιθωριακό στοιχείο’’ ή αντίστοιχα τα περιθωριακά στοιχειά με κάποιον ‘’κουστουματο’’ ή ακόμη καλύτερα με κάποιον ‘’μπάτσο’’, γιατί δυστυχώς, τον κοινωνικό ρατσισμό τον συντηρούν και οι δυο πλευρές. Κυρίως αυτό που θέλουμε να εκφράσουμε με τα έργα αυτά είναι ότι η ‘’κρίση’’ δεν κτυπάει την τσέπη μας αλλά την δημιουργικότητά μας. Και το χειρότερο δεν ειναι να μείνουμε άφραγκοι, αλλά ανίκανοι να ονειρευτούμε και να δράσουμε. Πόσο μάλλον όταν θα μας έχουν πνίξει τα ιδία μας τα απορρίμματα και η κατάσταση θα είναι μη αναστρέψιμη.
Τα έργα πραγματοποιηθήκαν στην παράλια Φτελιά και πάνω από το ΧΥΤΑ Μυκόνου με αφορμή και στα πλαίσια του δεύτερου ντοκιμαντέρ του Ομήρου Ευαγγελινου με θέμα την μόλυνση του περιβάλλοντος, την ενεργειακή κρίση και τις ανανεώσιμες πηγές ενεργείας.
Βασίλης Καβουρίδης
Χριστίνα Αιβάζογλου

εκδοχές για τις Φωτιές της Φλώρινας



Βαρέθηκα να ακούω διάφορες εκδοχές για τις Φωτιές της Φλώρινας, από ειδικούς και μη, και ο καθένας με τον τρόπο του να συνδέει το έθιμο ανάλογα με τα πιστεύω του. Εμείς, παιδιά τότε, στις αρχές της δεκαετίας του 1960, λέγαμε «οι Φωτιές». Αντίθετα οι δάσκαλοί μας επέμεναν κάθε φορά με την εκδοχή, ότι οι φωτιές συμβόλιζαν τις φωτιές που άναψαν οι βοσκοί την νύχτα που γεννήθηκε ο Χριστός. Ποιος τους άκουγε όμως. Δική τους εκδοχή

και άσχετοι με το έθιμο.
Και αργότερα, το 1967, έγινε ο πρώτος διωγμός του εθίμου από τον Μητροπολίτη Αυγουστίνο Καντιώτη. Τότε έκπληκτοι ακούσαμε από τον άμβωνα ότι οι Φωτιές της Φλώρινας είναι ειδωλολατρικό έθιμο. Άλλο και τούτο. Από την μια οι δάσκαλοι, που το παρουσίαζαν ως χριστιανικό και από την άλλη ο Μητροπολίτης που το θεωρούσε παγανιστικό. Και εμείς ούτε τους δασκάλους πιστέψαμε, ούτε τον Μητροπολίτη, καθώς για μας οι Φωτιές ήταν ένα ομαδικό παιχνίδι περιπέτειας, δράσης, ανδρείας, ηρωισμού και ανταγωνισμού μεταξύ των γειτονιών. Ένα παιχνίδι μερικών εβδομάδων, που κατέληγε στο άναμμα των φωτιών την νύχτα της 23ης προς24ης Δεκεμβρίου, με την συμμετοχή όλων των κατοίκων της πόλης.
Από πολύ μικρός συμμετείχα στην ομάδα της γειτονιάς, και στα δέκα μου χρόνια ήμουν ικανότατος για τις πεζοπορίες στο βουνό και τις νυχτερινές επιδρομές στην πόλη. Τότε που κάθε γειτονιά είχε την δική της ομάδα παιδιών και την δική της φωτιά στο κέντρο της γειτονιάς. Τότε που υπήρχε μεγάλος ανταγωνισμός, αλλά και συγκρούσεις. Ήταν ένα μοναδικό παιχνίδι, και ήταν μόνο για αγόρια. Τα κορίτσια δεν συμμετείχαν σε αυτή την περιπέτεια, καθώς τότε όλα τα κορίτσια ήταν περιορισμένα στο σπίτι.
Από τις αρχές του Νοεμβρίου, που ο καιρός ήταν καλός και οι λόφοι δεν είχαν χιόνια, οι ομάδες των παιδιών των γειτονιών, πήγαιναν να κόψουν κέδρα. Η συνθηματική φράση «πάμε για σπρένκες» σήμαινε πάμε στο βουνό να κόψουμε κέδρα. Τσεκουράκια, πριόνια, τριχιές και ξεκινούσαμε από το ανηφορικό μονοπάτι. Περνούσαμε από το ΦΟΟΦ, που τότε ήταν ένας βράχος με θέα, πίναμε νερό από την βρύση, όπου σήμερα είναι η Αγία Κυριακή και συνεχίζαμε το μονοπάτι προς το Ιτς – Μπουνάρ. Περνούσαμε την κορυφή και φτάναμε στα βοσκοτόπια της Σκοπιάς, που ήταν γεμάτα σπρένκες. Η διαδρομή από τα μονοπάτια του βουνού κρατούσε μια ώρα.
Στην πλαγιά έβοσκαν τα πρόβατα της Σκοπιάς, και μόλις τα σκυλιά αντιλαμβανόταν την παρουσία μας, ορμούσαν όλα μαζί. Ποιος λογάριαζε τα σκυλιά όμως, αυτά υποχωρούσαν με τις πρώτες πέτρες που τους ρίχναμε. Λίγη ξεκούραση ήταν απαραίτητη μετά τόσο περπάτημα. Καθόμασταν λοιπόν μέσα στα πολυβολεία, που τότε ήταν σε καλή κατάσταση, καθώς ο πόλεμος είχε τελειώσει λίγα χρόνια πριν, και μοιραζόμασταν τα βρασμένα κάστανα που είχαμε στις τσέπες μας. Μετά αρχίζαμε την δουλεία.
Χωνόμασταν κάτω από τις σπρένκες, περνούσαμε μια τριχιά και τραβούσαμε τις δυο άκρες, έτσι που τα κλαδιά δεν εμπόδιζαν αυτόν που έκοβε τον κορμό. Τις κομμένες σπρένκες τις πηγαίναμε στην κορυφή και όταν τελειώναμε άρχιζε η πεζοπορία της επιστροφής, που δεν ήταν και τόσο εύκολη, επειδή κάθε παιδί έσερνε και μια σπρένκα. Και ήμασταν όλοι μικροί, από δέκα μέχρι δεκατεσσάρων χρονών. Πολλές φορές μας έπιανε το σκοτάδι και τότε ανάβαμε τους φακούς που είχαμε μαζί μας.
Ήταν εκείνοι οι τετράγωνοι φακοί με τις πλακέ μπαταρίες, που χωρούσαν στις τσέπες μας. Χωρίς φωνές κατεβαίναμε το μονοπάτι του Ίτς-Μπουνάρ και με οδηγό τον πρώτο που πότε άναβε και πότε έσβηνε τον φακό του, καθώς το μονοπάτι φαινόταν από την πόλη και δεν θέλαμε να γίνουμε αντιληπτοί από τα παιδιά άλλων γειτονιών, επειδή υπήρχε ο κίνδυνος να φέρουν μεγάλα παιδιά και να μας πάρουν τις σπρένκες. Μόλις φτάναμε στον βράχο, όπου είναι σήμερα το ΦΟΟΦ, σταματούσαμε να πάρουμε μια ανάσα.
Ακριβώς κάτω, στους πρόποδες του βουνού ήταν το σπίτι της Αγγιας, όπου στην αυλή της βάζαμε τις σπρένκες. Το κατέβασμα γινόταν στην ευθεία και όχι από το μονοπάτι. Κατρακυλούσαμε και εμείς και οι σπρένκες και γεμάτοι χαρά, μόλις φτάναμε στην αυλή τις δέναμε και κρεμούσαμε ένα κουδούνι, για λόγους ασφαλείας. Η αποστολή είχε τελειώσει.
Στο βουνό πηγαίναμε κάθε Σάββατο το μεσημέρι, πριν πιάσουν τα χιόνια. Τις άλλες ημέρες, αφού διαβάζαμε τα μαθήματα της επόμενης ημέρας και μόλις έπιανε το σκοτάδι, σαν σκιές μαζευόμασταν σε κάποια γωνιά έτοιμοι για δράση. Τότε στις εφτά το βράδυ δεν κυκλοφορούσε κανείς στους δρόμους. Μόνο ο κεντρικός δρόμος είχε κίνηση, από αυτούς που έβγαιναν για να κάνουν την βόλτα τους. Οι άλλοι δρόμοι ήταν έρημοι. Αυτοκίνητα δεν υπήρχαν, και οι λάμπες στους στύλους φώτιζαν ελάχιστα. Ιδανικό περιβάλλον για επιδρομές και κλέψιμο ξύλων.
Ξεκινούσαμε λοιπόν μέσα στο σκοτάδι και χτενίζαμε όλους τους δρόμους για να βρούμε ξύλα. Μπαίναμε κρυφά στις αυλές και παίρναμε λίγα καυσόξυλα. Και αν κανένας νοικοκύρης μας έπαιρνε χαμπάρι έβαζε τις φωνές και τίποτε περισσότερο. Όλοι δεχόταν το έθιμο. Το κλέψιμο ξύλων επιτρεπόταν πριν τις Φωτιές. Πολλοί το θεωρούσαν και γούρι. Αρπάζαμε ό,τι ξύλινο βρίσκαμε μπροστά μας, ό,τι μπορούσε να καεί στη φωτιά. Τα κλεμμένα ξύλα τα συγκεντρώναμε σε ένα άλλο σπίτι, στο σπίτι της Αλίκης κοντά στη γέφυρα.
Μια φορά βρήκαμε παλιά καδρόνια, ότι καλύτερο για την φωτιά μας, και σαλτάραμε έναν τοίχο τέσσερα μέτρα ύψος. Με κόπο καταφέραμε να πάρομε μερικά. Δυο, δυο παιδιά με ένα καδρόνι στους ώμους τρέχαμε στο σκοτάδι μέσα σε ξένες γειτονιές. Μόλις φτάσαμε στο Γιάζι μας επιτέθηκαν τα παιδιά αυτής της γειτονιάς για να μας πάρουν τα καδρόνια. Ακολούθησε συμπλοκή. Τα καδρόνια όμως τα σώσαμε και τα μεταφέραμε στη γειτονιά μας.
Αυτά γινόταν κάθε βράδυ σε όλη την Φλώρινα. Και όταν πλησίαζαν οι μέρες για τις Φωτιές, οι αυλές και της Αγγιας και της Αλίκης ήταν γεμάτες από σπρένκες και ξύλα. Υπήρχε κίνδυνος να εισβάλλουν παιδιά άλλης γειτονιάς και να μας κλέψουν τις σπρένκες και τα ξύλα. Τις νύχτες εκείνες όλο και κάποιοι φύλαγαν. Τις σπρένκες και τα ξύλα τα φύλαγαν οι νοικοκύρηδες των σπιτιών, που μας παραχωρούσαν τις αυλές τους, αλλά και οι νέοι άνδρες της γειτονιάς. Έτσι, οι κόποι μας δεν πήγαιναν χαμένοι.
Στις 23 Δεκεμβρίου έκλειναν τα σχολεία για τις διακοπές των Χριστουγέννων. Μετά την σχολική γιορτή, που δεν μας άγγιζε, καθώς στο νου μας είχαμε τις Φωτιές, ετοιμαζόμασταν για την τελική φάση. Το μεσημέρι, όλοι με φτυάρια και κασμάδες μαζευόμασταν στο πάρκο, όπου σήμερα το κτήριο του «Αριστοτέλη», και αρχίζαμε το σκάψιμο της τρύπας, όπου θα ανάβαμε την φωτιά. Η τρύπα της φωτιάς γινόταν κλιμακωτά, δηλαδή σκάβαμε σκαλοπάτια κυκλικά. Μετά τοποθετούσαμε τα ξύλα και φτιάχναμε μια πυραμίδα τριών μέτρων περίπου. Φέρναμε και τις σπρένκες και όλα ήταν έτοιμα πριν σκοτεινιάσει. Μετά χωριζόμασταν σε ομάδες δυο και τριών παιδιών και σκορπούσαμε στην γειτονιά για να πούμε τα κάλαντα. Χτυπούσαμε τις πόρτες και τραγουδούσαμε:
«Ξύλα πολλά για κάλαντα / ξύλα για την φωτιά μας / που θα ανάψομε εδώ / εδώ στην γειτονιά μας». Και αν η πόρτα δεν άνοιγε έγκαιρα χτυπούσαμε επίμονα την πόρτα φωνάζοντας ρυθμικά «Ξύλα για κάλαντα / ξύλα για κάλαντα». Από τα φτωχά σπίτια παίρναμε καυσόξυλα και από τα πλούσια δραχμές. Με τα χρήματα που συγκεντρώναμε αγοράζαμε ένα τενεκέ πετρέλαιο από το βενζινάδικο του Μήτσου Γαϊτάνη, που βρισκόταν στην Δημοτική Αγορά. Όλα ήταν έτοιμα για την φωτιά.
Και σαν πλησίαζαν τα μεσάνυχτα, όλοι ήταν στους δρόμους, εκτός τα κορίτσια, που οι γονείς δεν τους επέτρεπαν να βγουν στις Φωτιές. Εμείς τα αγόρια της γειτονιάς πρωτοστατούσαμε και μόλις γινόταν η ώρα δώδεκα ακριβώς ανάβαμε την φωτιά. Όλοι οι γείτονες γύρω από την φωτιά περίμεναν να πάρει καλά η φωτιά για να απολαύσουν το θέαμα. Και μόλις οι πρώτες φλόγες άρχιζαν να βγαίνουν από τα στοιβαγμένα ξύλα, ο αρχηγός της ομάδας των παιδιών έπαιρνε την πρώτη σπρένκα, την σήκωνε ψηλά και έτρεχε προς την φωτιά. Την έριχνε και κάποιος άλλος την κρατούσε σταθερά πάνω στη φωτιά με ένα μακρύ ξύλο. Το κέδρο έβγαζε σπίθες, σαν πυροτέχνημα και μαζί τον χαρακτηριστικό του ήχο. Όλοι όσοι παρακολουθούσαν το θέαμα ζητωκραύγαζαν και χειροκροτούσαν.
Μετά έδιναν ευχές για τα Χριστούγεννα. Όλα τα παιδιά που συμμετείχαν έριχναν μια σπρένκα στη φωτιά και το θεωρούσαν τιμή. Κανείς δεν έριχνε σπρένκα αν δεν ζητούσε την άδεια από τα παιδιά. Οι γείτονες απολάμβαναν την φωτιά και οι γυναίκες τραγουδούσαν κανένα χριστουγεννιάτικο τραγούδι. Κεράσματα δεν υπήρχαν. Ο καθένας έφερνε από το σπίτι του συνήθως βρασμένα κάστανα και οι γεροντότεροι κανένα γκιουμάκι με τσίπουρο για να βράσουν ποντς.
Όλοι απολάμβαναν το θέαμα της φωτιάς, και όταν τελείωναν οι σπρένκες, εμείς τα παιδιά φεύγαμε όλοι μαζί για να επισκεφτούμε τις φωτιές των άλλων γειτονιών. Όλη τη νύχτα τριγυρνούσαμε στην πόλη από φωτιά σε φωτιά και τα ξημερώματα γυρίζαμε στη δική μας που έκαιγε ακόμη. Εκεί καθόμασταν και περιμέναμε να ξημερώσει, να φανούν οι μάνες μας με το κατσί (φτυαράκι) στο χέρι για να πάρουν αναμμένα κάρβουνα για να ανάψουν την σόμπα. Ήταν γούρι λέγανε για όλη την χρονιά. Τότε πηγαίναμε και εμείς για ύπνο.
Οι Φωτιές είχαν τελειώσει.

Βαρέθηκα να ακούω διάφορες εκδοχές για τις Φωτιές της Φλώρινας, από ειδικούς και μη, και ο καθένας με τον τρόπο του να συνδέει το έθιμο ανάλογα με τα πιστεύω του. Εμείς, παιδιά τότε, στις αρχές της δεκαετίας του 1960, λέγαμε «οι Φωτιές». Αντίθετα οι δάσκαλοί μας επέμεναν κάθε φορά με την εκδοχή, ότι οι φωτιές συμβόλιζαν τις φωτιές που άναψαν οι βοσκοί την νύχτα που γεννήθηκε ο Χριστός. Ποιος τους άκουγε όμως. Δική τους εκδοχή

και άσχετοι με το έθιμο.
Και αργότερα, το 1967, έγινε ο πρώτος διωγμός του εθίμου από τον Μητροπολίτη Αυγουστίνο Καντιώτη. Τότε έκπληκτοι ακούσαμε από τον άμβωνα ότι οι Φωτιές της Φλώρινας είναι ειδωλολατρικό έθιμο. Άλλο και τούτο. Από την μια οι δάσκαλοι, που το παρουσίαζαν ως χριστιανικό και από την άλλη ο Μητροπολίτης που το θεωρούσε παγανιστικό. Και εμείς ούτε τους δασκάλους πιστέψαμε, ούτε τον Μητροπολίτη, καθώς για μας οι Φωτιές ήταν ένα ομαδικό παιχνίδι περιπέτειας, δράσης, ανδρείας, ηρωισμού και ανταγωνισμού μεταξύ των γειτονιών. Ένα παιχνίδι μερικών εβδομάδων, που κατέληγε στο άναμμα των φωτιών την νύχτα της 23ης προς24ης Δεκεμβρίου, με την συμμετοχή όλων των κατοίκων της πόλης.
Από πολύ μικρός συμμετείχα στην ομάδα της γειτονιάς, και στα δέκα μου χρόνια ήμουν ικανότατος για τις πεζοπορίες στο βουνό και τις νυχτερινές επιδρομές στην πόλη. Τότε που κάθε γειτονιά είχε την δική της ομάδα παιδιών και την δική της φωτιά στο κέντρο της γειτονιάς. Τότε που υπήρχε μεγάλος ανταγωνισμός, αλλά και συγκρούσεις. Ήταν ένα μοναδικό παιχνίδι, και ήταν μόνο για αγόρια. Τα κορίτσια δεν συμμετείχαν σε αυτή την περιπέτεια, καθώς τότε όλα τα κορίτσια ήταν περιορισμένα στο σπίτι.
Από τις αρχές του Νοεμβρίου, που ο καιρός ήταν καλός και οι λόφοι δεν είχαν χιόνια, οι ομάδες των παιδιών των γειτονιών, πήγαιναν να κόψουν κέδρα. Η συνθηματική φράση «πάμε για σπρένκες» σήμαινε πάμε στο βουνό να κόψουμε κέδρα. Τσεκουράκια, πριόνια, τριχιές και ξεκινούσαμε από το ανηφορικό μονοπάτι. Περνούσαμε από το ΦΟΟΦ, που τότε ήταν ένας βράχος με θέα, πίναμε νερό από την βρύση, όπου σήμερα είναι η Αγία Κυριακή και συνεχίζαμε το μονοπάτι προς το Ιτς – Μπουνάρ. Περνούσαμε την κορυφή και φτάναμε στα βοσκοτόπια της Σκοπιάς, που ήταν γεμάτα σπρένκες. Η διαδρομή από τα μονοπάτια του βουνού κρατούσε μια ώρα.
Στην πλαγιά έβοσκαν τα πρόβατα της Σκοπιάς, και μόλις τα σκυλιά αντιλαμβανόταν την παρουσία μας, ορμούσαν όλα μαζί. Ποιος λογάριαζε τα σκυλιά όμως, αυτά υποχωρούσαν με τις πρώτες πέτρες που τους ρίχναμε. Λίγη ξεκούραση ήταν απαραίτητη μετά τόσο περπάτημα. Καθόμασταν λοιπόν μέσα στα πολυβολεία, που τότε ήταν σε καλή κατάσταση, καθώς ο πόλεμος είχε τελειώσει λίγα χρόνια πριν, και μοιραζόμασταν τα βρασμένα κάστανα που είχαμε στις τσέπες μας. Μετά αρχίζαμε την δουλεία.
Χωνόμασταν κάτω από τις σπρένκες, περνούσαμε μια τριχιά και τραβούσαμε τις δυο άκρες, έτσι που τα κλαδιά δεν εμπόδιζαν αυτόν που έκοβε τον κορμό. Τις κομμένες σπρένκες τις πηγαίναμε στην κορυφή και όταν τελειώναμε άρχιζε η πεζοπορία της επιστροφής, που δεν ήταν και τόσο εύκολη, επειδή κάθε παιδί έσερνε και μια σπρένκα. Και ήμασταν όλοι μικροί, από δέκα μέχρι δεκατεσσάρων χρονών. Πολλές φορές μας έπιανε το σκοτάδι και τότε ανάβαμε τους φακούς που είχαμε μαζί μας.
Ήταν εκείνοι οι τετράγωνοι φακοί με τις πλακέ μπαταρίες, που χωρούσαν στις τσέπες μας. Χωρίς φωνές κατεβαίναμε το μονοπάτι του Ίτς-Μπουνάρ και με οδηγό τον πρώτο που πότε άναβε και πότε έσβηνε τον φακό του, καθώς το μονοπάτι φαινόταν από την πόλη και δεν θέλαμε να γίνουμε αντιληπτοί από τα παιδιά άλλων γειτονιών, επειδή υπήρχε ο κίνδυνος να φέρουν μεγάλα παιδιά και να μας πάρουν τις σπρένκες. Μόλις φτάναμε στον βράχο, όπου είναι σήμερα το ΦΟΟΦ, σταματούσαμε να πάρουμε μια ανάσα.
Ακριβώς κάτω, στους πρόποδες του βουνού ήταν το σπίτι της Αγγιας, όπου στην αυλή της βάζαμε τις σπρένκες. Το κατέβασμα γινόταν στην ευθεία και όχι από το μονοπάτι. Κατρακυλούσαμε και εμείς και οι σπρένκες και γεμάτοι χαρά, μόλις φτάναμε στην αυλή τις δέναμε και κρεμούσαμε ένα κουδούνι, για λόγους ασφαλείας. Η αποστολή είχε τελειώσει.
Στο βουνό πηγαίναμε κάθε Σάββατο το μεσημέρι, πριν πιάσουν τα χιόνια. Τις άλλες ημέρες, αφού διαβάζαμε τα μαθήματα της επόμενης ημέρας και μόλις έπιανε το σκοτάδι, σαν σκιές μαζευόμασταν σε κάποια γωνιά έτοιμοι για δράση. Τότε στις εφτά το βράδυ δεν κυκλοφορούσε κανείς στους δρόμους. Μόνο ο κεντρικός δρόμος είχε κίνηση, από αυτούς που έβγαιναν για να κάνουν την βόλτα τους. Οι άλλοι δρόμοι ήταν έρημοι. Αυτοκίνητα δεν υπήρχαν, και οι λάμπες στους στύλους φώτιζαν ελάχιστα. Ιδανικό περιβάλλον για επιδρομές και κλέψιμο ξύλων.
Ξεκινούσαμε λοιπόν μέσα στο σκοτάδι και χτενίζαμε όλους τους δρόμους για να βρούμε ξύλα. Μπαίναμε κρυφά στις αυλές και παίρναμε λίγα καυσόξυλα. Και αν κανένας νοικοκύρης μας έπαιρνε χαμπάρι έβαζε τις φωνές και τίποτε περισσότερο. Όλοι δεχόταν το έθιμο. Το κλέψιμο ξύλων επιτρεπόταν πριν τις Φωτιές. Πολλοί το θεωρούσαν και γούρι. Αρπάζαμε ό,τι ξύλινο βρίσκαμε μπροστά μας, ό,τι μπορούσε να καεί στη φωτιά. Τα κλεμμένα ξύλα τα συγκεντρώναμε σε ένα άλλο σπίτι, στο σπίτι της Αλίκης κοντά στη γέφυρα.
Μια φορά βρήκαμε παλιά καδρόνια, ότι καλύτερο για την φωτιά μας, και σαλτάραμε έναν τοίχο τέσσερα μέτρα ύψος. Με κόπο καταφέραμε να πάρομε μερικά. Δυο, δυο παιδιά με ένα καδρόνι στους ώμους τρέχαμε στο σκοτάδι μέσα σε ξένες γειτονιές. Μόλις φτάσαμε στο Γιάζι μας επιτέθηκαν τα παιδιά αυτής της γειτονιάς για να μας πάρουν τα καδρόνια. Ακολούθησε συμπλοκή. Τα καδρόνια όμως τα σώσαμε και τα μεταφέραμε στη γειτονιά μας.
Αυτά γινόταν κάθε βράδυ σε όλη την Φλώρινα. Και όταν πλησίαζαν οι μέρες για τις Φωτιές, οι αυλές και της Αγγιας και της Αλίκης ήταν γεμάτες από σπρένκες και ξύλα. Υπήρχε κίνδυνος να εισβάλλουν παιδιά άλλης γειτονιάς και να μας κλέψουν τις σπρένκες και τα ξύλα. Τις νύχτες εκείνες όλο και κάποιοι φύλαγαν. Τις σπρένκες και τα ξύλα τα φύλαγαν οι νοικοκύρηδες των σπιτιών, που μας παραχωρούσαν τις αυλές τους, αλλά και οι νέοι άνδρες της γειτονιάς. Έτσι, οι κόποι μας δεν πήγαιναν χαμένοι.
Στις 23 Δεκεμβρίου έκλειναν τα σχολεία για τις διακοπές των Χριστουγέννων. Μετά την σχολική γιορτή, που δεν μας άγγιζε, καθώς στο νου μας είχαμε τις Φωτιές, ετοιμαζόμασταν για την τελική φάση. Το μεσημέρι, όλοι με φτυάρια και κασμάδες μαζευόμασταν στο πάρκο, όπου σήμερα το κτήριο του «Αριστοτέλη», και αρχίζαμε το σκάψιμο της τρύπας, όπου θα ανάβαμε την φωτιά. Η τρύπα της φωτιάς γινόταν κλιμακωτά, δηλαδή σκάβαμε σκαλοπάτια κυκλικά. Μετά τοποθετούσαμε τα ξύλα και φτιάχναμε μια πυραμίδα τριών μέτρων περίπου. Φέρναμε και τις σπρένκες και όλα ήταν έτοιμα πριν σκοτεινιάσει. Μετά χωριζόμασταν σε ομάδες δυο και τριών παιδιών και σκορπούσαμε στην γειτονιά για να πούμε τα κάλαντα. Χτυπούσαμε τις πόρτες και τραγουδούσαμε:
«Ξύλα πολλά για κάλαντα / ξύλα για την φωτιά μας / που θα ανάψομε εδώ / εδώ στην γειτονιά μας». Και αν η πόρτα δεν άνοιγε έγκαιρα χτυπούσαμε επίμονα την πόρτα φωνάζοντας ρυθμικά «Ξύλα για κάλαντα / ξύλα για κάλαντα». Από τα φτωχά σπίτια παίρναμε καυσόξυλα και από τα πλούσια δραχμές. Με τα χρήματα που συγκεντρώναμε αγοράζαμε ένα τενεκέ πετρέλαιο από το βενζινάδικο του Μήτσου Γαϊτάνη, που βρισκόταν στην Δημοτική Αγορά. Όλα ήταν έτοιμα για την φωτιά.
Και σαν πλησίαζαν τα μεσάνυχτα, όλοι ήταν στους δρόμους, εκτός τα κορίτσια, που οι γονείς δεν τους επέτρεπαν να βγουν στις Φωτιές. Εμείς τα αγόρια της γειτονιάς πρωτοστατούσαμε και μόλις γινόταν η ώρα δώδεκα ακριβώς ανάβαμε την φωτιά. Όλοι οι γείτονες γύρω από την φωτιά περίμεναν να πάρει καλά η φωτιά για να απολαύσουν το θέαμα. Και μόλις οι πρώτες φλόγες άρχιζαν να βγαίνουν από τα στοιβαγμένα ξύλα, ο αρχηγός της ομάδας των παιδιών έπαιρνε την πρώτη σπρένκα, την σήκωνε ψηλά και έτρεχε προς την φωτιά. Την έριχνε και κάποιος άλλος την κρατούσε σταθερά πάνω στη φωτιά με ένα μακρύ ξύλο. Το κέδρο έβγαζε σπίθες, σαν πυροτέχνημα και μαζί τον χαρακτηριστικό του ήχο. Όλοι όσοι παρακολουθούσαν το θέαμα ζητωκραύγαζαν και χειροκροτούσαν.
Μετά έδιναν ευχές για τα Χριστούγεννα. Όλα τα παιδιά που συμμετείχαν έριχναν μια σπρένκα στη φωτιά και το θεωρούσαν τιμή. Κανείς δεν έριχνε σπρένκα αν δεν ζητούσε την άδεια από τα παιδιά. Οι γείτονες απολάμβαναν την φωτιά και οι γυναίκες τραγουδούσαν κανένα χριστουγεννιάτικο τραγούδι. Κεράσματα δεν υπήρχαν. Ο καθένας έφερνε από το σπίτι του συνήθως βρασμένα κάστανα και οι γεροντότεροι κανένα γκιουμάκι με τσίπουρο για να βράσουν ποντς.
Όλοι απολάμβαναν το θέαμα της φωτιάς, και όταν τελείωναν οι σπρένκες, εμείς τα παιδιά φεύγαμε όλοι μαζί για να επισκεφτούμε τις φωτιές των άλλων γειτονιών. Όλη τη νύχτα τριγυρνούσαμε στην πόλη από φωτιά σε φωτιά και τα ξημερώματα γυρίζαμε στη δική μας που έκαιγε ακόμη. Εκεί καθόμασταν και περιμέναμε να ξημερώσει, να φανούν οι μάνες μας με το κατσί (φτυαράκι) στο χέρι για να πάρουν αναμμένα κάρβουνα για να ανάψουν την σόμπα. Ήταν γούρι λέγανε για όλη την χρονιά. Τότε πηγαίναμε και εμείς για ύπνο.
Οι Φωτιές είχαν τελειώσει.
Δημήτρης Μεκάσης

Βιβλιογραφία σχετικά με την τέχνη και τις τεχνικές της.


1. Ειρηνη Μπουρδάκου, "Αρχαία Ρομπότ". Εκδόσεις: Ελεύθερη Σκέψις, 2001.
μια αξιόλογη προσπάθεια της αρχαιολόγου Ειρήνης Μπουρδάκου για τη σχέση γλυπτικής και αρχαίας τεχνολογίας στον αρχαίο και βυζαντινό κόσμο.
2. Ανδρέας Δημαρόγκονας, "Αρχαία ελληνική επιστήμη και τεχνική". Εκδόσεις πανεπιστημίου Πατρών, 1997.
Μια μελέτη πάνω στην αρχαία ελληνική επιστήμη και τέχνη.
3. Στέφανος Παιπέτης, "Η άγνωστη τεχνολογία στον Όμηρο". Εκδόσεις: Έσοπτρον, 2005.
Ο ομηρικός κόσος και η τέχνη του υπό το πρίσμα της σύγχρονης τεχνολογίας.
4. Χρήστος Μπακόλας. "Υλικά στην τέχνη της αγιογραφίας". Εκδόσεις: Άμητος. 1997.
Ένας οδηγός για τα υλικά της αγιογραφίας που εκτείνεται εως και τη χρήση σύγχρονων μέσων όπως το πλαστικό χρώμα.
5. Giorgio Vasari. "Καλλιτέχνες της Αναγέννησης". Εκδόσεις: Κανάκη, 1995.
Ένα κλασικό έργο για τον κόσμο και την τέχνη της Αναγέννησης.

Πηγή:Κυριάκος Τραχανέλης

Νοσταλγία» για τον Αντρέι Ταρκόφσκι - tvxs


Αν ο Σεργκέι Άιζενστάιν είναι ο άνθρωπος που ουσιαστικά δημιουργεί το ρωσικό κινηματογράφο, ο Αντρέι Ταρκόφσκι είναι αυτός που τον καθιερώνει. Ο σπουδαίος Ρώσος δημιουργός ήρθε στη ζωή στις 4 Απριλίου του 1932, στην Ζαβράγιε της Ρωσίας για να "φύγει", σαν σήμερα, στις 29 Δεκεμβρίου του 1986.

Γόνος καλλιτεχνικής οικογένειας, ο πατέρας του Αρσένι Ταρκόφσκι ήταν ένας από τους σημαντικότερους ποιητές της Ρωσίας, στράφηκε από νωρίς στις τέχνες. Σπούδασε μουσική, ζωγραφική και γλυπτική. Στο «βιογραφικό» του περιλαμβάνεται και η γνώση αραβικών.


Solyaris



 
Το 1956, ο 24χρονος Αντρέι αποφασίζει να εισέλθει στο κόσμο του κινηματογράφου και εγγράφεται στη κινηματογραφική σχολή της Μόσχας VGIK. Δίπλα στο σκηνοθέτη Μιχαήλ Ρομμ («Αληθινός φασισμός», «Παχουλή») θα μάθει τα μυστικά της 7ης τέχνης, με συμφοιτήτρια και στενή του φίλη την Ελληνίδα αντιστασιακή μαχήτρια Μαρία Μπέικου. Τέσσερα χρόνια αργότερα ο Αντρέι Ταρκόφσκι, θα αποφοιτήσει έχοντας γυρίσει και την πρώτη του ταινία, την 46λεπτη «Ο βιολιστής και ο οδοστρωτήρας», η οποία αποτελεί ουσιαστικά και την πρώτη του ταινία. Η αναγνώριση έρχεται πολύ γρήγορα. Συγκεκριμένα, το 1962 ο Αντρέι Ταρκόφσκι ολοκληρώνει το αριστουργηματικό «Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν» και βραβεύεται με τον «Χρυσό Λέοντα» στο Φεστιβάλ της Βενετίας. Ακολουθεί το «Αντρέι Ρουμπλιόφ» (το θρησκευτικό περιεχόμενο της ταινίας προκάλεσε την αντίδραση του Σοβιετικού καθεστώτος), τα επιστημονικής φαντασίας «Σολάρις» και «Στάλκερ», «Ο Καθρέπτης», «Ταξίδι στο χρόνο», «Νοσταλγία» και το κύκνειο άσμα «Θυσία», το οποίο κέρδισε δύο βραβεία στο Φεστιβάλ των Καννών.

The Killers



 Τα έργα του ισορροπούσαν ανάμεσα στο μεταφυσικό και το ρεαλιστικό. Μνήμες και όνειρα πηγάζουν μέσα από το έργο του, το οποίο βασίζεται σε αυτό που ο ίδιος βάπτισε «γλυπτική του χρόνου». Αυτή η κινηματογραφική θεωρία αναγνωρίζει ως βασικό γνώρισμα της 7ης τέχνης, την καταγραφή της αληθινής ανθρώπινης εμπειρίας του χρόνου. Τα μεγάλης διάρκειας και μακρινά πλάνα καθώς και ο αργός ρυθμός εξυπηρετούν ακριβώς αυτό τον σκοπό. Ο ίδιος απαρνήθηκε τον «συμβολισμό» και τον χαρακτηρισμό «ποιητικός κινηματογράφος». Το έργο του αντιμετωπίστηκε από τις Σοβιετικές αρχές, τηρουμένων των αναλογιών της εποχής, με επιείκεια. Ο ίδιος μέσα στις σελίδες του ημερολογίου του (* «Μαρτυρολόγιο»), το οποίο διατηρούσε από τη στιγμή που εγκαταστάθηκε σε Ιταλία και Γαλλία, αναφέρει: «Είμαι χαμένος. Δεν μπορώ να ζήσω στη Ρωσία, αλλά ούτε μακριά από αυτήν» και εκφράζει το παράπονό του ότι δεν του επέτρεψαν να υλοποιήσει όλες του τις ιδέες.

Nostalghia



 Αν και επιθυμία του ήταν να γυρίζει «δύο ταινίες κάθε χρόνο», όπως εξομολογείται στα κείμενα του, ο Αντρέι Ταρκόφσκι μέσα σε 23 χρόνια ολοκλήρωσε μόλις 7 ταινίες. Επτά ταινίες που σημάδεψαν για πάντα τον παγκόσμιο κινηματογράφο και αδιαμφισβήτητα κατατάσσουν τον δημιουργό τους στους κορυφαίους κινηματογραφιστές όλων των εποχών. Στις 29 Δεκεμβρίου 1986, ο «ποιητής» του κινηματογράφου – ο ίδιος δεν αποδέχτηκε ποτέ τον χαρακτηρισμό «ποιητικός κινηματογράφος»-, Αντρέι Ταρκόφσκι, αφήνει την τελευταία του πνοή χτυπημένος από την επάρατη νόσο και το όνομα του γράφεται με χρυσά γράμματα στην παγκόσμια ιστορία της 7ης τέχνης. * Το προσωπικό ημερολόγιο του Andrei Tarkovsky, το οποίο διατηρούσε από το 1970 έως το 1986 και το οποίο έχει εκδοθεί με τον τίτλο «Μαρτυρολόγιο». * Πρόσφατα βρέθηκε μια ακόμη ταινία του Tarkovsky, από τα φοιτητικά του χρόνια με τίτλο «Φονιάδες», την σκηνοθεσία της οποίας υπογράφει με την Μαρία Μπέικου.



Τετάρτη 28 Δεκεμβρίου 2011

Η ιστορία της σοκολάτας


Πριν 12.000 χρόνια περίπου, στη σκιά των μεγάλων δέντρων της ζούγκλας του Αμαζόνιου, ανατολικά από τις Άνδεις, πρωτοεμφανίζεται ένα χαμηλό θαμνώδες δέντρο, που έμελλε να γίνει γνωστό και αγαπητό, σε ολόκληρη τη γη. Οι ιθαγενείς κάποια στιγμή πρόσεξαν τους περίεργους καρπούς του, τους δοκίμασαν και κατάλαβαν ότι υπάρχει κάτι το ιδιαίτερο με αυτό το δέντρο, τον άγριο πρόγονο του σημερινού κακαόδεντρου. Η γνώση πέρασε από στόμα σε στόμα στις επόμενες γενιές. Όταν το ανθρώπινο είδος οργάνωσε τη ζωή του γύρω από τη γεωργία, το καλλιέργησε και το ενέταξε στην καθημερινή ζωή του.

Από γλωσσολογικές μελέτες, έχουμε ενδείξεις ότι το ρόφημα κακάο ήταν γνωστό στους Ολμέκους, ήδη από το 1000 πΧ. Οι πρώτες αρχαιολογικά τεκμηριωμένες καλλιέργειες του κακαόδεντρου (με την επίσημη σημερινή ονομασία Theobroma Cacao), έγιναν από τους Μάγια, χιλιάδες χρόνια περίπου, πριν από την εποχή μας. Η παρασκευή του ροφήματος κακάο, άρχισε σύντομα να γίνεται δημοφιλής. Δεκατέσσερα πήλινα αγγεία των Μάγια, που βρέθηκαν άπλυτα (στην Colha, Belize), απέδειξαν ότι έπιναν κακάο τουλάχιστον από το 600 πΧ. Ο πολύτιμος καρπός του κακαόδεντρου, άρχισε να δίνει τη βασική ύλη για ένα από τα δημοφιλέστερα τρόφιμα όλων των εποχών, του οποίου οι ιδιότητες στη ψυχοσωματική σφαίρα του ανθρώπινου οργανισμού, θεωρούνται μοναδικές και σχεδόν «μαγικές».

Οι Αζτέκοι που κατοικούσαν βορειότερα, δεν είχαν το κατάλληλο κλίμα για την καλλιέργεια, αλλά αποκτούσαν μέσω του εμπορίου τεράστιες ποσότητες. Έτριβαν τους σπόρους του κακάο και με τη σκόνη τους αρωμάτιζαν ένα μίγμα από βανίλια, καλαμπόκι, κόκκινες καυτερές πιπεριές και ζεστό νερό. Ονόμαζαν αυτό το ρόφημα «ξοκολάτλ», δηλαδή «πικρό νερό», και το θεωρούσαν δυναμωτικό, χωνευτικό και φάρμακο για όλες τις ασθένειες! Το καυτό νερό είναι απαραίτητο για να απελευθερωθούν οι ενεργές ουσίες και το άρωμα του κακάο. Και σήμερα στο Μεξικό, όταν θέλουν να πουν ότι το νερό είναι καυτό, λένε «Como agua para chocolate» (όπως το νερό για σοκολάτα) .

Οι κόκκοι του κακάο ήταν πολύτιμοι, άξιζαν όσο το χρυσάφι, και σε κάποιες εποχές, χρησιμοποιήθηκαν και σαν πραγματικό νόμισμα στις εμπορικές συναλλαγές, π.χ. με 10 σπόρους κακάο αγόραζες ένα κουνέλι, ενώ με 100 έναν σκλάβο! Την εποχή εκείνη οι σπόροι προσφέρονταν συνήθως στους Θεούς και τους βασιλιάδες!

Όταν στα 1519 ο Ισπανός Κορτέζ κατέκτησε το Μεξικό και ανάγκασε τον βασιλιά των Ατζέκων, Μοντεζούμα, να παραδοθεί μαζί με όλους τους θησαυρούς του, ανάμεσά τους ανακάλυψε τους σπόρους του κακαόδεντρου! Ο Κορτέζ δοκίμασε το κακάο και ενθουσιάστηκε. Έστειλε μια μεγάλη ποσότητα στην Ισπανία, ξεκινώντας από τα παλάτια και τις βασιλικές αυλές. Το κακάο έγινε το ρόφημα της μόδας σε όλη την Ευρώπη! Άρχισαν να χρησιμοποιούν μέλι αντί για πιπέρι, για να το γλυκάνουν. Στη συνέχεια το μέλι αντικαταστάθηκε από τη ζάχαρη.

Στα 1674 παρασκευάστηκε για πρώτη φορά σοκολάτα σε στερεά μορφή, σε ένα μαγαζί του Λονδίνου. Η βιομηχανική όμως παραγωγή της σοκολάτας άρχισε το 1780 στη Βαρκελώνη.

Από τον 16ο αιώνα είχαν γραφτεί πολλά για τις θεραπευτικές ιδιότητες της σοκολάτας. Το 17ο αιώνα, η ζεστή σοκολάτα είχε εξαπλωθεί σε όλη την Ευρώπη και ήταν το αγαπημένο ρόφημα όλων των αριστοκρατών και αυλικών της εποχής, οι οποίοι την κατανάλωναν ως αφροδισιακό και ως αντίδοτο για την κούραση και την εξάντληση.

Ο Σουηδός βοτανολόγος Λινναίος , ονόμασε το κακαόδεντρο Theobroma (που μεταφράζεται από τα αρχαία ελληνικά, ως «η τροφή των θεών»), προμηνύοντας έτσι την κυρίαρχη θέση της σοκολάτας, στη διατροφή του ανθρώπου! Πέρασαν αρκετά χρόνια και μόλις τον 19ο αιώνα το κακάο και κατ’ επέκταση η σοκολάτα άρχισαν να χρησιμοποιούνται και ως υλικά στη ζαχαροπλαστική. Στις μέρες μας, η σοκολάτα αποτελεί το δημοφιλέστερο διατροφικό στοιχείο στις γυναίκες και το δεύτερο δημοφιλές στους άνδρες.

Ένα πρόσφατο και πρωταρχικής σημασίας δεδομένο, για την επίδραση της σοκολάτας στον άνθρωπο, είναι η ενεργοποίηση διαφορετικών περιοχών στον εγκέφαλο ανάλογα με τα 2 φύλα, κατά τη διάρκεια και μετά την κατάποση σοκολάτας έως τη φάση του κορεσμού. Όλες οι επόμενες μελέτης για τη σοκολάτα από εδώ και πέρα, θα πρέπει να περιλαμβάνουν σαν διαφορετικές παραμέτρους το ανδρικό και το γυναικείο φύλο.

Η ιστορία της λέξης Ιανουάριος


Ο πρώτος μήνας του έτους, πήρε το όνομα του από το θεό Ιανό > Januarius (: Ιανουάριος). Ο θεός Ιανός ήταν αυτόχθων θεός της Ιταλίας. Απεικονιζόταν συχνά με δύο πρόσωπα και αποκαλείτο Janus bifrons, δηλαδή διπρόσωπος Ιανός. Δεν απαντάται σε καμία άλλη θρησκεία. Διδάχθηκε από τον Κρόνο τη γεωργία, τη ναυπηγική και τη χάραξη των νομισμάτων. Εθεωρείτο ο θεός πάσης αρχής ή ενάρξεως (της ημέρας, του μηνός, του έτους κ. ο. κ.).

Ο λαός μας ονομάζει τον Ιανουάριο και ως Γενάρη, ή Καλαντάρη, ή Μεσοχείμωνα (μεσαίος από τους μήνες του χειμώνα). Ονομάζεται και Γατόμηνας (το Γενάρη ζευγαρώνουν οι γάτες), Κλαδευτής, Γελαστός και άλλα. Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν την χρονική περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου: Γαμηλίωνα, στην αρχαία Αθήνα (αυτόν το μήνα γίνονταν οι περισσότεροι γάμοι) και Ερμαίο στο Άργος.

Εθνική Πινακοθήκη: Άγνωστοι θησαυροί από τις συλλογές της


Εθνική Πινακοθήκη: Άγνωστοι θησαυροί από τις συλλογές της

Το πρωϊ της Τετάρτης 28 Δεκεμβρίου 2011 στις 10.00 όσοι απο μας βρίσκονται στην Αθήνα θα βρεθούμε με το Γιάννη Ζιώγα στην είσοδο της Εθνική Πινακοθήκης για να επισκεφτούμε την έκθεση

Όσοι ενδιαφέρονται ας προσέλθουν....

Δήμητρα Σιατερλή


Η Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, κυρία Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα αναφέρει για την έκθεση:

Η έκθεση «Στα άδυτα της Εθνικής Πινακοθήκης-Άγνωστοι θησαυροί από τις συλλογές της» και από τη Συλλογή του Ιδρύματος Ευριπίδη Κουτλίδη, η τελευταία μεγάλη εκδήλωση που διοργανώνει το Μουσείο με έργα του, πριν από την έναρξη των εργασιών για την επέκταση των κτιριακών του εγκαταστάσεων, έχει πολλαπλή σημασία.

Με την έκθεση αυτή θελήσαμε να αποχαιρετήσουμε το παλαιό μουσείο παρουσιάζοντας στο κοινό μερικά μόνο από τα σημαίνοντα έργα που θα βρουν τη θέση τους στις μόνιμες συλλογές μετά την ολοκλήρωση των εργασιών της επέκτασης. Η νέα Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, διαθέτοντας διπλάσιους χώρους, θα μπορέσει όχι μόνο να διαφυλάξει καλύτερα τους εθνικούς θησαυρούς που περικλείει στις συλλογές της, αλλά και να παρουσιάσει πολύ περισσότερα έργα στο κοινό, ενώ παράλληλα θα έχει τη δυνατότητα να σχεδιάσει μια ευρύτερη εκθεσιακή πολιτική.

Τα έργα της έκθεσης διεκδικούν μια θέση στο φως όχι μόνο λόγω της υψηλής ποιότητάς τους, αλλά κυρίως γιατί εμπλουτίζουν με νέα νοήματα την αφήγηση της ιστορίας της νεότερης ελληνικής τέχνης. Αυτά τα αφανή σημαίνοντα κλήθηκαν να αναδείξουν οι οκτώ επιμελήτριες της Εθνικής Πινακοθήκης που επέλεξαν τα έργα και ανέλαβαν να τα νοηματοδοτήσουν. Είναι η πιο φιλόδοξη και η πιο ουσιαστική επιδίωξη αυτής της συλλογικής προσπάθειας. Πράγματι, η διοργάνωση αυτή διεκδικεί μια σχεδόν αιρετική πρωτοτυπία. Συνήθως η επιμέλεια μιας έκθεσης είναι έργο ενός ιστορικού τέχνης, που μπορεί να συνεπικουρείται και από άλλους, αλλά τόσο η κεντρική ιδέα όσο και η πραγμάτωσή της του ανήκουν αποκλειστικά. Στην περίπτωση αυτή κάθε μια από τις οκτώ επιμελήτριες, που είναι υπεύθυνη για μια συγκεκριμένη περίοδο της ιστορίας της νεότερης ελληνικής τέχνης και για ορισμένο τμήμα των συλλογών, ανέλαβε να κάνει τις δικές της επιλογές με στοχαστική ελευθερία που δεν συνάδει αναγκαστικά με το κριτήριο των συναδέλφων της.

Έτσι λοιπόν στην πραγματικότητα πρόκειται να δούμε όχι μια ενιαία έκθεση αλλά μια συναρμογή από εκθέσεις. Οι δυο από αυτές ήταν αναμενόμενο να ξεχωρίζουν, μια και πρόκειται για το δυτικοευρωπαϊκό τμήμα των συλλογών, με υπεύθυνη την επιμελήτρια Έφη Αγαθονίκου, και το τμήμα σχεδίων και χαρακτικών με υπεύθυνη την επιμελήτρια Δρ. Μαριλένα Κασιμάτη. Η πρώτη επέλεξε να παρουσιάσει άγνωστα, ενδιαφέροντα, παλαιά και νεότερα έργα δυτικοευρωπαϊκής ζωγραφικής, ενώ η δεύτερη θα μας αποκαλύψει μερικούς σπάνιους θησαυρούς από σχέδια και χαρακτικά των μεγαλύτερων δασκάλων της δυτικής παράδοσης που διαθέτει στις συλλογές της η Εθνική Πινακοθήκη. [Ανάμεσά τους θα δούμε μοναδικά σχέδια δυτικοευρωπαϊκών σχολών και διάσημα χαρακτικά θρυλικών καλλιτεχνών, όπως 38 έργα του Dürer και 15 πολυτιμότατες οξυγραφίες του Rembrandt μεταξύ άλλων.]

Οι επιμελήτριες που ανέλαβαν να επιλέξουν, να νοηματοδοτήσουν και να οργανώσουν σε ομάδες τα έργα της νεοελληνικής τέχνης που ανήκουν στον τομέα τους, στην πραγματικότητα μας προτείνουν ξεχωριστές εκθέσεις σε συμπαράθεση. Το εγχείρημα είναι άτυπο, ριψοκίνδυνο και ταυτόχρονα συναρπαστικό. Κάθε επιμελήτρια επιλέγει έργα σύμφωνα με το δικό της προσωπικό κριτήριο και τα παρουσιάζει με βάση μια δική της τεχνοϊστορική ανάγνωση. Έχουμε λοιπόν διαφορετικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις που ανταποκρίνονται σε διαδοχικές χρονικές στιγμές της ιστορίας της νεοελληνικής τέχνης. Οι ενότητες αυτές δεν προτείνουν μόνο μια ξεχωριστή ανάγνωση των έργων, αλλά έμμεσα αποκαλύπτουν και την επιστημονική προσωπικότητα των αντίστοιχων ιστορικών τέχνης.

Τα εκτενή εισαγωγικά κείμενα των επιμελητριών στον κατάλογο της έκθεσης, ο τρόπος παρουσίασης κάθε ενότητας καθώς και τα κείμενα της σήμανσης μέσα στον εκθεσιακό χώρο προσφέρουν στον επισκέπτη της έκθεσης μιαν ασφαλή πυξίδα για να πλοηγηθεί: η επιμελήτρια Δρ. Μαρία Κατσανάκη αναζήτησε από τις συλλογές του 19ου αιώνα, χαρακτηριστικά έργα που εμπλουτίζουν τις ενότητες της μόνιμης έκθεσης• η επιμελήτρια Ζίνα Καλούδη επιλέγει έργα που εικονογραφούν την πολύμορφη έκρηξη του μοντερνισμού στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα• η επιμελήτρια Δρ. Άννυ Μάλαμα αναζητεί τις μυστικές διαδρομές ενός εσωτερικού βλέμματος στην ανεξερεύνητη ακόμα Γενιά του Τριάντα• η επιμελήτρια Δρ. Λίνα Τσίκουτα, υπεύθυνη για την μεταπολεμική και τη σύγχρονη ελληνική τέχνη, διαθέτει το πιο απείθαρχο και συναρπαστικό τμήμα της έκθεσης, καθώς στη χώρα μας πρωτοπορία και γηγενή ρεύματα, παραστατική τέχνη, αφαίρεση, κατασκευές και περιβάλλοντα συνυπάρχουν και μάλιστα όχι πάντα ειρηνικά.

Η επιμελήτρια Δρ. Τώνια Γιαννουδάκη, υπεύθυνη της Γλυπτικής, συμπορεύεται παρακολουθώντας την εξέλιξη της ελληνικής πλαστικής μέσα από έργα που παρέμεναν στις αποθήκες λόγω έλλειψης χώρου. Η επιμελήτρια Άρτεμις Ζερβού, υπεύθυνη για το έργο του Χρήστου Καπράλου που περιήλθε στην Εθνική Πινακοθήκη, φρόντισε για την επιλογή των γλυπτών που εκπροσωπούν τον καλλιτέχνη στην έκθεση. Το σύνθετο αυτό εγχείρημα συντόνισε με επιτυχία η Δρ. Όλγα Μεντζαφού, Διευθύντρια Συλλογών και Μουσειολογικού Προγραμματισμού, και βαθιά γνώστις των συλλογών της ΕΠΜΑΣ Η συλλογική οργάνωση αυτής της ξεχωριστής έκθεσης, με την αρμονική σύμπραξη όλου σχεδόν του επιστημονικού προσωπικού της Εθνικής Πινακοθήκης, μου δίνει την ευκαιρία να εξάρω τον θεμελιακό του ρόλο στην εύρυθμη λειτουργία του μουσείου. Οι επιμελητές, συνεπικουρούμενοι από τους συντηρητές, αποτελούν την καρδιά του ζωντανού οργανισμού που οφείλει να είναι ένα μουσείο. Και μπορώ να διαβεβαιώσω με συγκίνηση και υπερηφάνεια ότι το επιστημονικό προσωπικό της Εθνικής Πινακοθήκης είναι πολύ υψηλού επιπέδου. Οι επιμελήτριες- ιστορικοί τέχνης διαθέτουν μεταπτυχιακούς τίτλους, βαθειά γνώση των συλλογών, μεγάλη εμπειρία και ασκούν το λειτούργημά τους με σοβαρότητα, υπευθυνότητα, ενθουσιασμό και αφιλοκερδή ζήλο υπό την καθοδήγηση της έμπειρης και οργανωτικής Δρ. Όλγας Μεντζαφού, Διευθύντριας Συλλογών και Μουσειολογικού Προγραμματισμού.

Ανάλογα προσόντα επιστημονικής επάρκειας καθώς και τίτλους μεταπτυχιακών σπουδών διαθέτουν και οι συντηρητές, που έχουν συμβάλει στην ανάδειξη του Εργαστηρίου Συντήρησης της ΕΠΜΑΣ σε ένα από τα τελειότερα και πιο σύγχρονα της Ευρώπης, υπό την δραστήρια και εμπνευσμένη διεύθυνση του Δρ. Μιχάλη Δουλγερίδη.

Για την προετοιμασία της πρωτότυπης έκθεσης με τους «άγνωστους θησαυρούς της Εθνικής Πινακοθήκης» και του Ιδρύματος Ευριπίδη Κουτλίδη, επιμελητές, συντηρητές, αποθηκάριοι και φωτογράφοι συνεργάστηκαν με σύμπνοια, διαθέτοντας απέραντο χρόνο στην έρευνα των αποθηκών, στην επιλογή των έργων, στη συντήρηση, στη φωτογράφηση και στη μελέτη τους.

Συγχαίρω όλες τις επιμελήτριες που εργάστηκαν με ενθουσιασμό για την έκθεση. Ευχαριστώ τη συντονίστρια της προσπάθειας και Διευθύντρια Συλλογών Δρα Όλγα Μεντζαφού, και την επιμελήτρια Ζίνα Καλούδη, που ανέλαβε και την επιμέλεια του καταλόγου εκτός από την συμμετοχή της στην έκθεση, την πρόθυμη αποθηκάριο Ρούλα Σπανούδη, τον Διευθυντή του Εργαστηρίου Συντήρησης Δρ. Μιχάλη Δουλγερίδη, και τους άξιους συνεργάτες του, τους φωτογράφους μας Σταύρο Ψηρούκη και Θάλεια Κυμπάρη, τον Διευθυντή Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών Κώστα Αρβανιτάκη και την προϊσταμένη του λογιστηρίου Μαρίνα Μακρή. Εξαιρετικές ευχαριστίες οφείλω στη βοηθό μου Ειρήνη Τσελεπή, υπεύθυνη Γραφείου Τύπου, και στις ευγενικές κυρίες της γραμματείας μου Ελένη Κοτσίκου και Κική Τσαμπούκου. Τέλος ευχαριστώ για τη σταθερή υποστήριξη και την αρμονική συνεργασία τον Πρόεδρο του Δ.Σ. κ. Απόστολο Μπότσο και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Εθνικής Πινακοθήκης.

Οι αρχιτέκτονες Γιώργος Παρμενίδης, Καθηγητής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, και η συνεργάτης του Christine Longuepée έστησαν ένα λιτό σκηνικό για τη μουσειογραφική παρουσίαση του ποικίλου και δυσήνιου υλικού της έκθεσης τόσο στους χώρους της Πινακοθήκης όσο και στην Εθνική Γλυπτοθήκη, όπου παρουσιάζεται το μεταπολεμικό και σύγχρονο τμήμα της. Ο εξαίρετος τεχνικός και πολύτιμος συνεργάτης της ΕΠΜΑΣ Δημήτρης Σιφναίος φρόντισε τον φωτισμό των έργων, ενώ οι ξύλινες κατασκευές οφείλονται στους καλλιτέχνες του είδους Αντώνη και Μάνο Λιγνό. Ο Θύμιος Πρεσβύτης και ο Θοδωρής Αναγνωστόπουλος της Peakad σχεδίασαν με έμπνευση τον κατάλογο. Τους ευχαριστώ θερμά.

Η έκθεση «Στα άδυτα της Εθνικής Πινακοθήκης-Άγνωστοι θησαυροί από τις συλλογές της» και από τη Συλλογή του Ιδρύματος Ευριπίδη Κουτλίδη δεν θα μπορούσε να οργανωθεί χωρίς τη γενναιόδωρη χορηγία της Εθνικής Τράπεζας, που έχει αναδειχθεί σε ευεργέτη του μουσείου μας. Ευχαριστώ θερμά τον Πρόεδρό της και Αντιπρόεδρο του Δ.Σ. της Εθνικής Πινακοθήκης κ. Βασίλη Ράπανο και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Τράπεζας κ. Απόστολο Ταμβακάκη. Ευχαριστώ επίσης τους χορηγούς επικοινωνίας, σταθερούς υποστηρικτές του έργου της Εθνικής Πινακοθήκης τα τελευταία χρόνια.


Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα
Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης
Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης

Δευτέρα 26 Δεκεμβρίου 2011

Εκδήλωση προς τιμήν του Νίκου Χουλιαρά στο Μουσείο Μπενάκη

Το Μουσείο Μπενάκη, με αφορμή την έκθεση «Νίκος Χουλιαράς. Τα πίσω δωμάτια του νου» που παρουσιάζεται στους εκθεσιακούς χώρους του, στο κτήριο της οδού Πειραιώς, διοργανώνει εκδήλωση αφιερωμένη στο μουσικό και λογοτεχνικό έργο του σημαντικού Έλληνα καλλιτέχνη.

Στην εκδήλωση η τραγουδίστρια Αλίκη Καγιαλόγλου θα διαβάσει διηγήματα του Νίκου Χουλιαρά. Ο συνθέτης Νότης Μαυρουδής θα συνοδεύσει με την κιθάρα του τέσσερα ανέκδοτα τραγούδια του καλλιτέχνη από τη δεκαετία του 1960, τα οποία μελοποιήθηκαν από τον συνθέτη στις αρχές του 1968 αλλά δεν παρουσιάστηκαν ποτέ σε κοινό.

Θα ερμηνεύσει ο νέος τραγουδιστής Χρήστος Κωνσταντόπουλος. Ο ποιητής Μιχάλης Γκανάς θα απαγγείλει ποιήματα, ενώ ο συνθέτης Νίκος Ξυδάκης θα παίξει στο πιάνο και θα τραγουδήσει τραγούδια του Νίκου Χουλιαρά, καθώς και δικά του τα οποία θα αφιερώσει στον καλλιτέχνη.

Την ημέρα της συναυλίας το κοινό θα έχει την ευκαιρία από τις 19:00 και για μια ώρα πριν την έναρξη της εκδήλωσης να επισκεφτεί την έκθεση "Νίκος Χουλιαράς. Τα πίσω δωμάτια του νου", μια αναδρομική έκθεση που επιχειρεί να συγκεντρώσει για πρώτη φορά όλες τις πτυχές του έργου του Νίκου Χουλιαρά (ζωγραφική, λογοτεχνία, ποίηση, μουσική, στίχοι, σχεδιασμός βιβλίων), δίνοντας έμφαση στην εικαστική του δημιουργία.

Η έκθεση φιλοξενεί τόσο ζωγραφικά έργα του καλλιτέχνη όσο και δημιουργίες του σε χαρτί. Οι συγγραφικές, σχεδιαστικές και ερμηνευτικές πτυχές της δημιουργικής παραγωγής του προβάλλονται, παράλληλα, μέσα από εξώφυλλα βιβλίων, βινιέτες, χειρόγραφα, εξώφυλλα δίσκων και αντικείμενα, ενώ οπτικοακουστικό υλικό από συνεντεύξεις, παραστάσεις και συναυλίες συνοδεύει την παρουσίαση των παραπάνω εκθεμάτων. Τα έργα της έκθεσης προέρχονται από ιδρύματα και ιδιωτικές συλλογές, κυρίως όμως από το ανέκδοτο υλικό που αποκαλύφθηκε ύστερα από την ολοκλήρωση έρευνας δύο περίπου χρόνων στο προσωπικό αρχείο του καλλιτέχνη.

Την έκθεση έχει επιμεληθεί η ιστορικός τέχνης Ελισάβετ Πλέσσα, ενώ ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός της πραγματοποιήθηκε από τον αρχιτέκτονα Σταμάτη Ζάννο.

Η παρουσίαση συνοδεύεται από μια πλούσια εικονογραφημένη δίγλωσση έκδοση (ελληνικά-αγγλικά), η οποία περιλαμβάνει κείμενα των Ελισάβετ Πλέσσα, Μάρθας Χριστοφόγλου, Σωτήρη Κακίση και Νίκου Ξυδάκη. Χορηγός της έκδοσης είναι η Συλλογή Θωμά Λιακουνάκου.

Πληροφορίες

Τοποθεσία: Μουσείο Μπενάκη, Κτήριο οδού Πειραιώς, Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου (Αμφιθέατρο)

Ημερομηνία: 27 Δεκεμβρίου 2011, ώρα 20:00.

Ώρες λειτουργίας μουσείου: Τετάρτη, Πέμπτη, Κυριακή 10:00 - 18:00, Παρασκευή, Σάββατο 10:00 - 22:00, Δευτέρα, Τρίτη κλειστά. Το Μουσείο θα παραμείνει κλειστό στις: 25, 26 Δεκεμβρίου και 1η και 6 Ιανουαρίου 2012.

Τηλ.: 210 3453111, www.benaki.gr

Τιμές εισιτηρίων

ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΗ ΣΥΝΑΥΛΙΑ: ΕΛΕΥΘΕΡΗ
ΕΙΣΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ: €5

Σάββατο 24 Δεκεμβρίου 2011

Παραμύθια της Δόξας

http://florineanews.blogspot.com/2011/12/blog-post_3018.html
Από την πρόταση του 3ικαστικού 3ργαστηρίου για την εικαστική εμψύχωση παραμυθιών σε ακρότατα χωριά στα πλαίσια του winder festival έγιναν τρείς εμψυχωτικές διαδραστικές παρουσιάσεις τις παραμυθούς
Δόξας Κωτσαλίδους










ΕΝ-ΦΛΩ ΓΑ μια φωτιά που της έλειψε η αθωότητα.


Το διπλό πυρόσυρμα της ΕΝ-ΦΛΩ ΓΑ καθώς διασπείρονται τα αστέρια του κυκλικού σήματος της ευρωπαικής ένωσης

Μονό πυρόσυρμα στην εκινηση του.

Η αξιοζήλευτη προσπάθεια της Ηρώς να συντονίσει τους ανασταλμένους και κουρασμένους ΕΝ-ΦΛΩ .

Η φωτιζόμενη τσάντα του Νίκου Καρναμπατίδη.

Η πυρά του εικοσάευρου γλυπτού του Φίλλιπου Καλαμάρα.




Η φωτιά στο χαμάμ.

Τα αποκαΐδια της μεγάλης φωτιάς στο ρολόι.

Το πιώμα της μεγάλης φωτιάς.

δείτε περισσότερα..................














Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου 2011

Οι τηλεοπτικές εκπομπές στο Flash tv


Ο θοδωρής Καρυπίδης, ιδιοκτήτης του τηλεοπτικού σταθμού Flash tv στην Κοζάνη, με εμβέλεια σε όλη τη Δυτική Μακεδονία, μας δίνει 1 ώρα τηλεοπτικού χρόνου κάθε εβδομάδα, ακόμα και ζωντανού προγράμματος, διαμορφωμένο αποκλειστικά από το ΤΕΕΤ(Διδάσκοντες και Φοιτητές). Την πρόταση αυτή την απήθυνε δημόσια στην εκπομπή του για το Winter Festival , παρουσία της Δήμητρας Σιατερλή, του Φίλιππου Καλαμάρα, φοιτητών των ΕΝ ΦΛΩ και εμού.

Η εκτίμησή μου είναι ότι υπάρχει δυσκολία στο να καλύπτουμε αυτή τη μια ώρα εβδομαδιαίως αλλά αν καταγράφουμε όλες τις δραστηριότητές μας ψηφιακά, θα μπορούμε σε λίγους μήνες να αποθησαυρίσουμε υλικό. Τους καλεσμένους των διαλέξεων μπορούμε να τους συστήνουμε στο ευρύτερο κοινό, οργανώνοντας μια σειρά από δημόσιες συζητήσεις. Τα Σάββατα τέχνης του Γ. Ζιώγα, θα μπορούσαν να αποτελούν μια θεματική εκπομπή, το ίδιο και τα 5 χρόνια εικαστικής πορείας. Κατά τον ίδιο τρόπο οι παρουσιάσεις των εκθέσεων του Γ. Καστρίτση, συρραφές από βίντεο φοιτητών του εργαστηρίου του Β. Μπούζα,θεατρικές παραγωγές του Τ. Πρωτοψάλτου, κ.α. μπορούν να καλύψουν επίσης εκπομπές.

Στόχος των εκπομπών είναι να παρουσιάσουν το έργο του ΤΕΕΤ Φλώρινας και να προσφέρουν ένα σύγχρονο εικαστικό βλέμμα στο κοινό της Δυτικής Μακεδονίας.

Όσοι θέλετε μπορείτε να στείλετε τις ιδέες και προτάσεις σας στο e-mail μου (Kondosphyrisharris@gmail.com).

Χάρης Κοντοσφύρης

ΕΝ-ΦΛΩ ΓΑ καίγοντας χαρτονομίσματα στην φωτία του winter festival στις 23δεκ.

Ο Γίωργος Μπαρδάκας ενέπνεσε την αναβίωση του παλιού πυροτεχνήματος ''Πυρόσυρμα''


http://florineanews.blogspot.com/2011/12/winter-festival_23.html#more
Μάθετε στην florine@ τι θα γίνει το βράδυ

5x12=60 - Flash TV




Οι ΕΝ-ΦΛΩ στην Αγορά της Φλώρινας









Οι μήτρες των χ_art ονομισμάτων


http://florineanews.blogspot.com/2011/12/winter-festival-balkan-jazz_20.html

http://florineanews.blogspot.com/2011/12/blog-post_6478.html
http://florineanews.blogspot.com/2011/12/blog-post_1412.html
http://florineanews.blogspot.com/2011/12/art.html

ΤεεΤ περιμένοντας τα χριστούγεννα

Ο Γιώργος Μπαρδάκας αναβιώνει τα παλια πυροτεχνήματα


3ικαστικό 3ργαστήριο χριστουγενιάτικες ιστορίες ιπποτών


Εργαστήριο τρισδιάστατων κατασκευών


Εθελοντική εργασία για την ολοκλήρωση ενός σκηνικού σχολικής παράστασης

Χριστουγεννιάτικος αποχαιρετισμός στο εργαστήριο σκηνογραφίας